Cá tra và cá basa sống ở trong môi trường nuôi nhốt sẽ không thể tự rụng trứng và đẻ tự nhiên được. Do đó, ta phải cho cá rụng trứng và đẻ bằng phương pháp nhân tạo. Dưới đây, công ty Bình An sẽ hướng dẫn bà con phương pháp sinh sản nhân tạo cá tra, cá basa một cách chi tiết.
1. Mùa vụ sinh sản
Cá bố cá mẹ khi được nuôi vỗ đến độ tuổi thuần thục thì bắt đầu tiến hành chọn lựa và cho sinh sản nhân tạo. Đối với cá tra nuôi vỗ trong lồng, bè ở các tỉnh miền Nam, mùa đẻ trứng sẽ bắt đầu từ khoảng tháng 2 – tháng 3 trở đi và kéo dài đến khoảng tháng 10. Sau 1 – 2 tháng từ khi đẻ lần đầu, cá có thể tái thuần thuc và tiếp tục đẻ lần hai. Mỗi năm cá tái thuần thục ~1 – 2 lần.
Đối với cá basa nuôi vỗ trong lồng, bè, thời kỳ từ cuối tháng 2 và đến tháng 7 là mùa thuần thục và cho đẻ nhân tạo. Sau khi đẻ lần đầu, cá tái thuần thục và đẻ lại sau ~2 – 3 tháng.
2. Chuẩn bị bể đẻ nhân tạo
Bể cá đẻ
Cá bố mẹ sau khi được tiêm kích dục tố thì cho vào bể đẻ. Bể đẻ có thể thiết kế theo dạng bể của Trung Quốc: bể có dạng hình trụ xây bằng xi măng, đường kính ~3 – 5m, cao ~2 – 3m. Nước chảy vào trong bể phun theo đường tiếp tuyến, tạo thành dòng nước chảy vòng tròn liên tục. Ngoài ra, có một số người còn dùng bể xi composite, bể xi măng hình chữ nhật hay hình vuông.
Bể ấp trứng
Bà con có thể dùng bể xi măng, hình vuông hay hình chữ nhật đều được. Loại bể này thường được dùng để ấp trứng không khử dính. Bể cần có hệ thống sục khí để tạo ra dòng nước lưu thông. Để ấp trứng đã được khử dính, người ta hay dùng bình vây (Weis) bằng thủy tinh hoặc bằng nhựa (thể tích ~5 – 20 lít) hoặc dùng bể composite, bể nhựa tròn với thể tích ~600 – 1000 lít. Khi ấp trứng, cần phải liên tục sục khí cho bể ấp để tạo ra dòng nước lưu thông. Nhiệt độ nước trong bể thích hợp cho cá tra và cá basa đẻ và ấp trứng ~28 – 30°C.
Chọn cá bố mẹ
Khi chọn cá bố mẹ phải kiểm tra thật kỹ để tuyển chọn ra những cá thể có khả năng sinh sản tốt. Trong những cá thể đã đánh dấu thuần thục ở lần trước, chọn ra những cá thể có bụng to và mềm, khỏe mạnh, bơi nhanh nhẹn để kiểm tra được mức độ thuần thục. Tốt nhất, bà con nên cho cá ngưng ăn một ngày trước khi kiểm tra.
Cách kiểm tra:
- Đối với cá đực, khi ta vuốt nhẹ hai bên lườn bụng xuống gần hậu môn của cá sẽ thấy tinh dịch (sẹ) có màu trắng sữa chảy ra. Bà con nên chọn những con có tinh dịch đặc.
- Đối với cá cái, bà con dùng que thăm trứng lấy ra một ít trứng để có thể đánh giá mức độ thuần thục của chúng. Với cá tra, nên lựa chọn những con có hạt trứng đều đặn, căng tròn, có màu vàng nhạt hay trắng sữa; khi quan sát hạt trứng dưới kính lúp, ta thấy mạch máu còn ít hoặc đã bị đứt đoạn; ~trên 70% số trứng đã phân cực và có đường kính từ 0,9mm trở lên. Với cá basa, cũng chọn những con có hạt trứng đều, ít mạch máu; số lượng trứng đã phân cực chiếm khoảng 70% và đường kính nhỏ nhất là 1,4mm.
Tiêm kích dục tố
Các loại kích dục tố thường được sử dụng
Cá tra, cá basa trong môi trường nuôi nhốt sẽ không thể tự rụng trứng và đẻ tự nhiên được. Do đó, ta phải cho cá rụng trứng và đẻ bằng phương pháp nhân tạo, nghĩa là ta phải tiêm kích dục tố cho cá đực lẫn cá cái để kích thích quá trình rụng trứng. Tiếp đó dùng biện pháp vuốt trứng để lấy trứng từ bụng cá cái rồi trộn với tinh dịch của cả đực và cho thụ tinh nhân tạo.
Hiện nay, biện pháp tiêm kích dục tố được áp dụng cho hầu hết các loài cá nuôi. Các loại kích dục tố được dùng phổ biến cho cá tra và cá basa bao gồm:
1. HCG (Human Chorionic Gonadotropin):
Đây là một loại hormone sinh dục có nguồn gốc lấy từ động vật. Loại hormone này thường được sử dụng trong việc kích thích sinh sản ở các loài động vật. Nó có tác dụng chuyển hóa buồng trứng và gây rụng trứng. Thuốc được chứa trong lọ thủy tinh 5.000 UI hoặc 10.000 UI (UI là đơn vị quốc tế). Cách sử dụng thuốc: pha thuốc với nước muối sinh lý hoặc nước cất rồi tiêm cho cá.
2. LH – RHA (Luteinizing Hormone – Releasing Hor- Analog):
Đây là một loại hormone tổng hợp, được sử dụng rộng rãi cho cá và động vật. Thuốc được sản xuất tại nhiều nước khác nhau, được đựng trong lọ 200, 500, 1000 mg. LH – RHA cũng có tác dụng chuyển hóa buồng trứng và kích thích gây rụng trứng. Cách sử dụng thuốc: nên dùng kèm thêm hoạt chất Domperidone (DOM).
3. Não thùy của một số loại cá (cá chép, cá trôi, cá mè trắng,…):
Các loại kích dục tố này có thể sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp để tăng hiệu ứng. Nếu như dùng kết hợp, bà con chỉ nên sủ dụng ở liều quyết định và chọn một loại chính.
Để tăng hiệu quả nuôi cá tra, cá basa nhờ sử dụng khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng ,bà con có thể tham khảo qua dòng máy ép cám cá nổi của công ty Bình An. Hi vọng bài viết giúp ích được cho bà con trong việc tìm hiểu các phương pháp sinh sản nhân tạo cá tra, cá basa. Chúc bà con chăn nuôi thành công!
